Elektronik ve dijital imzanın sıklıkla kullanılmaya başladığı son günlerde DocuSign Türkiye’de Geçerli mi veya DocuSign’ın Hukuki Mahiyeti ile ilgili sıklıkla sorular sorulmaktadır. İşlem hayatının ve özellikle ticari hayatın en büyük ihtiyaçlarından biri olan belge, senet ve sözleşmelerin ıslak imza ile imza edilmesi zorunluluğu, 2004 yılında yürürlüğe giren 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu ile beraber büyük oranda giderilmiştir. İlgili kanunda istisna tutulan; kanunların resmi şekle veya özel bir merasime tabi tuttuğu hukuki işlemler ile teminat sözleşmeleri dışındaki tüm belge, senet ve sözleşmelerin imzalanmasını mümkün kılınmıştır.
Table of Contents
ToggleDocuSign Türkiye’de Geçerli mi?
DocuSign, Dünya’nın birçok ülkesinde kullanıldığı gibi Türkiye’de de kullanılmaktadır. Günümüzde hemen hemen her ülkede imza sahibinin doğruluğunu ispat eden elektronik imza ve dijital imza uygulamaları mevcuttur. Elektronik imza ve dijital imzanın sunduğu hız, cüzi kullanım ücretleri ve hukuki öngörülebilirlikler bu uygulamaların yaygınlığını her geçen gün arttırmaktadır. Bu kullanım yaygınlığı; yabancı ülkelerde geçerli olan elektronik imza ve dijital imzalarının Türkiye’de geçerliliği ve hukuki sonuçları gibi soruları da beraberinde getirmektedir.
Öncelikle Türkiye’deki yasal düzenlemelere göre elektronik imzanın tanımını yaparak elektronik imza ile DocuSign arasındaki farklılıklara değinecek daha sonra DocuSign’ın Türkiye’de geçerliliğini inceleyeceğiz.
Elektronik İmza Nedir?
Elektronik imza, 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kabul edilen, işlem hayatında ıslak imza ile işlem yapma zorunluluğunu istisnai işlemler dışında ortadan kaldıran bir uygulamadır. Elektronik imza, şahsına münhasır bir dijital kimlik ve doğrulama sistemine sahip harici bir cihaz ile dijital dokümanların, belgelerin ve sözleşmelerin imzalanmasını mümkün kılmaktadır.
5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nun “Güvenli Elektronik İmza” başlıklı 4’üncü maddesinde “Güvenli Elektronik İmza“; münhasıran imza sahibine bağlı olan, sadece imza sahibinin tasarrufunda bulunan güvenli elektronik imza oluşturma aracı ile oluşturulan, nitelikli elektronik sertifikaya dayanarak imza sahibinin kimliğinin tespitini sağlayan, imzalanmış elektronik veride sonradan herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığının tespitini sağlayan elektronik imza şeklinde tanımlanmıştır.
Lakin Türkiye’de sadece Elektronik İmza Kanunu’nda sayılan şartlara haiz ve güvenli elektronik hizmet sağlayıcıları tarafından sağlanan elektronik imzalar hukukumuzda ıslak imzanın sağladığı kesin delil mahiyetini sağlayabilmektedir. Yabancı elektronik hizmet sağlayıcılarının Türkiye’de elektronik imza olarak geçerli olabilmesi için sundukları e-imza hizmetinin salt kanundaki şartları taşıması yeterli olmamakta, ayrıca 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’e göre Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na elektronik hizmet sağlayıcısı olabilmek gerekli bilgi ve belgelerle başvurusunun kabul edilmesi gerekmektedir.
Elektronik İmzanın Uygulama Alanı
5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu‘nun, “Güvenli elektronik imzanın hukukî sonucu ve uygulama alanı” başlıklı 5’inci maddesi ile güvenli elektronik imzanın elle atılan imza ile aynı hukukî sonucu doğuracağı ve kanunların resmî şekle veya özel bir merasime tabi tuttuğu hukukî işlemler ile banka teminat mektupları dışındaki teminat sözleşmelerinin, güvenli elektronik imza ile gerçekleştirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Güvenli elektronik imzanın dayandığı nitelikli elektronik sertifikanın özellikleri ise Kanunun “Nitelikli elektronik sertifika” başlıklı 9’uncu maddesi ile belirlenmiştir. Bu hükümler uyarınca elektronik ortamda oluşturulan herhangi bir elektronik imzanın ülkemizde elle atılan imza ile aynı hukuki geçerliliğe sahip olması için güvenli elektronik imza ile oluşturulması gerekmektedir.
DocuSign Nedir?
DocuSign, kullanıcılarının imzaladıkları belge ve sözleşmelerde kimliklerinin doğrulanması için kendine özgü bir doğrulama sistemi kullanan, doğrulama için harici bir cihaz entegrasyonuna ihtiyaç duymayan bir elektronik doğrulama platformudur.
DocuSign uygulama açısında aslında bir e-imza olmamakla birlikte, e-imza aracılığıyla kimlik doğrulamasını mümkün kılan elektronik sertifikayı, Türkiye’de alışageldiğimiz gibi elektronik sertifikayı harici bir cihaz ile aktarmamakta, tamamen dijital ortamda DocuSign’a ait bir doğrulama sistemi ile elektronik olarak imzalayan kişinin doğruluğunu tespit etmektedir.
DocuSign Elektronik İmza mıdır?
DocuSign elektronik sertifika aktarımı için teknik olarak harici bir aygıtı kullanmadığından, doğrulama sisteminin işlevsel olarak e-imza olmadığı aslında bir dijital imza olduğundan söz edilebilir.
DocuSign’ın Hukuki Mahiyeti Nedir?
Elektronik İmza Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Yabancı Elektronik Sertifikaların Kabul Edilmesi” başlıklı 32’nci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “Kurum, yabancı ESHS’ye ait bilgileri, internet sayfasında yayımlar.” hükmü gereğince Ülkemizdeki elektronik imza mevzuatı uyarınca elle atılan imza ile aynı hukuki geçerliliği sağlayan güvenli elektronik imzanın dayandığı nitelikli elektronik sertifikanın temin edilebileceği ESHS’ler Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun internet sitesi (https://www.btk.gov.tr/) üzerinden yayımlanmaktadır.
Türkiye’de elektronik imza ile ilgili mevzuat hükümleri uyarınca elektronik ortamda herhangi bir bilgi veya belge “güvenli elektronik imza” ile imzalanması halinde elle atılan imza ile aynı hukuki sonucu doğurduğu kabul edilmektedir. Bununla birlikte ülkemizde hâlihazırda yabancı elektronik sertifikaların karşılıklı olarak tanınmasına ilişkin bir milletlerarası anlaşma ya da yabancı bir ESHS’ye ait elektronik sertifikanın kabul edilmesine yönelik Türkiye’de faaliyet gösteren herhangi bir ESHS tarafından Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na bir başvuru yapılmamıştır. Ayrıca herhangi bir ESHS tarafından “Docusign” şirketinin sertifikalarının Türkiye’de geçerli kabul edilmesine ilişkin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na yapılmış bir bildirim de bulunmamaktadır.
DocuSign dijital imza sistemi, harici cihaz olmadan elektronik sertifika doğrulaması 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nda elektronik hizmet sağlayıcılarının, kullanıcılarının imza ve doğrulama işlemlerinde aranan tüm şartları taşısa bile, 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’e göre ‘’Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’’na elektronik hizmeti sağlayıcısı olmak için bir başvuru yapmadığından ve Türkiye’de kurulu bir elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından DocuSign kabul edilmediğinden, Türkiye’de elektronik imza kanununa göre imzalanan belgelerin sahip olduğu aksi ispat edilinceye kadar kesin delil olarak kabul edilmemektedir. Ancak bu DocuSign’ın tamamen hükümsüz olduğu, DocuSign ile imzalanan belge, senet ve sözleşmelerin hukuki olarak ispat aracı olarak kullanılamayacağı anlamına gelmemektedir.
DocuSign ile imzalanan belge, senet ve sözleşmeler Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 202. Maddesinin 2. Fıkrasınca yazılı delil başlangıcı olarak kullanılabilir. İlgili fıkrada yazılı delil başlangıcı hususu: ‘‘Delil başlangıcı, iddia konusu hukuki işlemin tamamen ispatına yeterli olmamakla birlikte, söz konusu hukuki işlemi muhtemel gösteren ve kendisine karşı ileri sürülen kimse veya temsilcisi tarafından verilmiş veya gönderilmiş belgedir.’’ şeklinde ifade edilmektedir. Taraflar uyuşmazlık konusu belge, senet veya sözleşmede bulunan imzaları yazılı delil başlangıcı olduğu iddia ederek belgenin içeriğini tanık ile ispat edilebileceği kanaatindeyiz.
Ayrıca HMK’nın bilirkişi kurumuna ilişkin hükümleri kapsamında uyuşmazlık konusu belgedeki imzanın doğruluğunun ispatı konusunda bilişim teknolojileri alanında bilirkişi talep edilerek, DocuSign dijital imza platformundaki takip sistemiyle doğruluğu ispat olunması durumunda takdiri delil olarak kullanılabileceği kanaatindeyiz.
Türkiye’de DocuSign Kullanılmalı mı?
Sonuç olarak DocuSign’ın Türkiye’de geçerli olmadığına dair bir ifade kullanmak doğru olmayacaktır. DocuSign ile imza olunan belge, senet ve sözleşmeler Türkiye’de işlem görebilir ve bu şekilde imzalanan belgeler HMK m.202 kapsamında yazılı delil başlangıcı olarak kabul edilecektir. Ancak DocuSign ile imzalanan belgeler Türkiye’de kesin delil olarak kabul edilmeyecektir.
